Tanımayanlar üçün deyim ki, Xazanov populyar yumoristdir, yaxşı lətifə qurmaq bacarığı var. İndi isə deyirlər ki, VIII sinif dərsliyində yazıblar ki, Amerikanın kəşf edilməsində azərbaycanlıların rolu olub. Xazanovun lətifəsi bizdən uzaq...

Aşağı sinfin kitablarında elə məsələlər var ki, “Amerika kəşf etmək” ondan abırlıdır. 

Bu günlərdə H. Əliyevə həsr edilmiş şeirlə 5-ci sinif dərsliyi gündəmə gəldi.  

Sosial şəbəkələrdə həmişə çığıran, əl-qolla danışan “CapsLock”lu tiplər var. Bu tiplər sözlərin hamısını baş hərflərlə yazmağa meyllidirlər. V sinif  ədəbiyyat kitabında da səh.49, 52-də “İNSANPƏRVƏRLİK”, “TƏBİƏT”, “ALLAH” sözlərini yazan  bu cür tiplərə rast gəlmək olar. Yəqin tətbiq etmək istədikləri  yeni orfoqrafik qaydalardır. Hələ cümlələrin sonunda yersiz nida işarələri.

Yazdığın mətn  hiss-həyəcan ifadə edə bilmirsə cümlənin  sonuna lap 3 nida işarəsi qoy, mənası yoxdur.

Həmişə deyirik ki, ermənilər oğru xalqdır.  Həmin dərslikdəki səh. 59-dakı “Oğru” hekayəsində bunu əyani başa salmaq istəyirlər. Uşaqlara nənənin dilindən erməni arvadın oğurluğundan danışılır. Guya bu erməni qadın nənənin evindəki qədim sümüyü oğurlayıb Yerevandakı professor qardaşına göndərib. Sonradan bu sümük haqqında ermənilər böyük məqalələr yazıb. Söhbət hansı “dadlı” sümük barəsindədir? Doğrudan, belə hadisə olubmu? Əgər bu hekayəni Eyvaz Zeynalov adlı yazıçı real hadisəyə əsaslanıb yazıbsa niyə sümüyün adı yoxdur?

Nəhayət, kitabın kulminasiya nöqtəsi. Ədəbiyyat dərsliyinin 68-ci  səhifəsində  “İşığı söndürmə” adında hekayə var. Bu hekayədə İlhamla Fərizənin qohumları təsvir olunub.  Hekayənin əvvəlində çox ciddi şəkildə oğlunu-gəlnini itirən ananın iztirabları göstərilib. Hekayənin  sonunda isə İlhamın bacısı otaqda  insan başlı quşlar görür. Şəhid anası isə deyir ki, bu insan başlı quşlar İlhamla Fərizənin ruhlarıdır. 

Bunu oxuyan uşaq gələcəkdə bilsə ki, ruhlar görünmür 20 yanvarın da nağıl olmasına inanacaq. Ya da heyvanların kiminsə ruhları olmasına inanacaq. Biz xürafatçı yetişdirmirik?

Xürafatçılara əlavə olaraq... Səhifə 50-də  “Möcüzə” adlı bir mətn daha var. Bu mətn hədis kimi verilib.  Həbib ibn Malikin qızı Sətihə “qəribə, əcaib” xəstəliyə  tutulur.  Peyğəmbərin duası ilə qızı sağalır. Əvvəla, bu hədisin mənbəsi nədir, haradandır. İkincisi, son peyğəmbərin möcüzə göstərməsi həqiqətə yaxındırmı. Bizdə din dövlətdən ayrıdır, dua ilə müalicənin dərslik yolu ilə təbliğ etməkdə məqsəd nədir? Əgər dinin gücünü göstərməkdirsə, ikinci mətndə İsanın göydən manna yarması yağdırmasını, ölüləri diriltməsini də yazmaq olardı.

İndi düşünürəm, tapa bilmirəm. Amir-akanı kəşf etmək qorxuludur, yoxsa uşaqları  şəhid analarının heyvan cildində ruhlar görməsinə, dua ilə sağalmasına inandırmaq?

Lalə İsmayılzadə

Kultura.Az