Kultura.az

(Kəpənək effekti**)

Şəhla Nihan

HEKAYƏ

... həyatı idarə edən proqramlardır.

- Bilmək istərdin, nə qədər yaşayacaqsan?

- Yox. Nəyə lazım bunu bilmək? Nə qədər ömrüm varsa, o qədər yaşayacam.

- Ay qorxaq. Bilirəm, sən qorxursan sonunu bilməkdən. Ölümdən qorxursan. Boynuna al görək....yalan deyirəm bəyəm?

- Lap elə də deyil. Sadəcə, yaşamaq istəyirəm. Səninçün yaşamaq istəyirəm. Qorxduğum səni tək qoyub getməkdir.

Həmsöhbətini cavab deyəsən qane etdi və əl çəkdi ondan. Kişi dərindən nəfəs alıb bığaltı gülümsədi, plaşının yaxalığını dikəldib cibindən siqaret çıxartdı.

Beləcə iki ahıl xiyaban cığırı ilə gedir, söhbətləşirdilər. Kişinin əlində şam ağacından əsa, qadının əlində “Wagasa” yapon çətiri vardı. Hər ikisi payız mövsümünə uyğun su keçirməyən nazik plaşda idilər. Kişinin papağı da üst geyimi kimi tünd göy, qadının başındakı dəbli fetr şlyapa əynindəkinin rənginə uyğun açıq boz idi. Qocanın çəkməsinin bağı açılıb yerlə sürünürdü, radikulit imkan vermirdi ki, əyilib bağlaya. O, tez-tez əlini papağına aparır, sanki küləyin onu uçuracağından qorxurdu. Külək papaq aparacaq qədər güclü olmadığından hiss olunurdu ki, bu sadəcə bir adətdir. Yorulanda dayanıb durur, alçaq, dəmir milli hasarla dövrələnmiş kiçik gölə tamaşa edirdilər.

Dincəlməkçün dayananda qoca yıxılacağından qorxurmuş kimi qadının qolundan yapışır, onun fikrini göldə üzən ördəklərə və qara qu quşlarına cəlb etmək istəyirdi. Quşlar doğrudan çox gözəl idi. Onlara bir qədər tamaşa edib yenidən yollarına davam etdilər. Xiyabanın ağacla lap gur olan yerinə çatanda ayaq saxladılar. Dayanmalarına səbəb hündür ağacın yarpaqları arasında görünməz olan, yalnız səsi eşidilən ququ quşu oldu. Kişi heyrətini gizlədə bilmədi:

- Ququ quşu? İlin-günün bu vaxtında köçəri quş burda neynir görəsən?

Qadını sual deyəsən heç maraqlandırmadı. Və yapon çətirinin üzərindəki uçan əjdaha təsvirinin bu ara yox olduğunu heç biri sezmədi.

- Gəl quşdan soruşaq görək neçə il yaşayacağıq? Nə qədər qalıb ömrümüzə?

Kişi əvvəl istədi razı olsun, sonra fikrindən vaz keçdi.

- Lazım deyil. Axmaq cəhddir. Sən inanırsan belə şeylərə? Quş nə bilir kimin alnına nə yazılıb?

- Mən demədim ki, inanacağam belə boş bir şeyə. Sadəcə, sınaq kimi..

Həyat yoldaşının xətrinə heç vaxt dəyməzdi. Ona görə könülsüz razı oldu:

- Yaxşı, soruş, görək quşun cavabı nə olacaq.

Qadın üzünü yuxarı tutub, gözləri ilə quşu axtardı. Qanadlarını gördü, sonra quyruğunu.

- Aha, tapdım. Bax, orda gizlənib.

Kişi başını yelləyib susdu.

- Ququ quşu, de mənə görüm, yoldaşım nə qədər yaşayacaq, neçə il?

Quş səsləndikcə qadın sayırdı.

- ... 10, 11... 12, 13, 14... 15.

Daha səs gəlmədi. Yəqin etdilər ki, kişi daha 15 il yaşayacaq.

- Bəs mənim neçə ilim qalıb, desənə.

Quş yenə səsləndi və.. durdu. Cəmisi 4 dəfə. Nə qədər gözlədilərsə, daha səs eşidilmədi.

Qadın nəzərlərini yerə dikdi. Kişi əsəbi şəkildə dilləndi:

- Mən bilirdim ki, belə olacaq.

- Bilirdin? Bilirdin ki, mən bu yaxınlarda öləcəyəm? – ağlamsındı.

- Yox, bilirdim ki, səfeh quşun qaqqıltısı ilə fatalist bir qərara gəlib, özünə dərd edəcəksən – nəvazişlə onu özünə sıxıb əlavə etdi – Yaxşı, gəl qayıdaq. Yorulduq gəzməkdən, bu axmaq fikri isə at başından və bir daha xatırlama.

Evə döndülər. Onların ardınca kimsə səsləndi, amma sakit, alçaqdan səsləndi və dediklərini eşidən olmadı.

- Eh qoca, qoca, sən mənə səfeh deyirsən, amma heç bilmirsən səni irəlidə nələr gözləyir... Mən səfeh deyiləm, mən başlangıcam. Qarından isə arxayın ola bilərsən, o heç nəyi özünə dərd etməyəcək.

Əlbəttə ki, ağacın sıx budaqları arasında güclə gözə dəyən ququ quşunun anən yoxa çıxdığını, uçan əjdahanın isə yerinə, çətirin üzərinə qayıtdığını görən olmadı.

Evdə qadın bir neçə gün fikirli gəzib dolaşdı. İkimərtəbəli gözəl, səliqəli şəxsi evləri, yamyaşıl həyətyanı sahələri vardı. Amma heç nə könlünü oxşamırdı. Gününün çox hissəsini həyətdə patiodakı rahat taxtda keçirər, uzun-uzadı gözünü qənşərindəki saxsı dibçəkdə əkilmiş iri dekorativ ağacın enli yarpaqlarından çəkməz, elə hey düşünərdi. Yoldaşı yorulmuşdu ona ürək-dirək verməkdən., özünü məzəmmət etməkdən isə yorulmurdu ki, axı niyə o bədniyyət quşun səsini dinlədilər.

Beləcə daha 2 həftə gəlib keçdi. Evdə bir-biri ilə demək olar, danışmırdılar. Xanım dərd-qəmə batmış, iştahı tam korlanmışdı. Aşbaz qadın hər gün yeni təamlar hazırlayıb qarşısına qoyurdu, o isə heç gözünün ucu ilə də baxmırdı. Gözə çarpacaq qədər arıqlamışdı və qoca qorxurdu fikirdən-qüssədən yoldaşı xəstəlik tapa..

Bir gün səhər ertə qoca notariat məsələləri ilə məşğul olmaq üçün evdən çıxanda xəbərdarlıq etdi ki, bəzi başqa işləri də var və buna görə bəlkə yubandı, onu nahara gözləməsinlər. Əri gedəndən sonra xadimə və aşbazı vaxtından tez buraxan qadın tək qalıb darıxdığından bilmədi neyləsin. İkinci mərtəbəyə qalxıb, oradakı yataq otağının, kinozalın qapılarını açıb bağlayandan sonra heç yerdə duruş gətirə bilməyəcəyini yəqin edib, alt qata endi. Kitabxana burada idi, həm də həyat yoldaşının kabinetiydi bu otaq. Qapını itələyib açdı və içəri daxil oldu. Buraya daha bir qapı açılırdı, yoldaşının istirahət guşəsinin qapısı. Əvvəl ora keçməyi qərara aldı. O burada nadir hallarda olurdu. Balaca bir otaq idi, qarşı divara uzun, dekorativ neon lampaları vurulmuşdu. Bəziləri heliumla doldurulmuşdu, onlar yandırıldıqda göy rəngli işıq verirdi, bəziləri isə arqon ilə, bunların işığı bənövşəyi idi. Qoca ovqatından asılı olaraq ya bu, ya o biri işığı yandırıb dinməzcə oturar, gözlərini bir nöqtəyə zilləyib xəyala dalardı. Belə vaxtlarda qapını bağlayar, istəməzdi bir kimsə ona mane olsun. Qadın interyerin yeganə mebelinə - otağın tən ortasında qoyulmuş yumşaq sofaya və xudmani ayaqaltı kətilə gözucu nəzər salıb kabinetə qayıtdı. Bura işləmək üçün çox komfortlu bir yer idi. Divar boyu düzülmüş kitab rəfləri, stellajlar, vitraj şüşəli qədim kitab şkafı, köhnə, amma davamlı olduğuna görə yaxşı qalmış rumın yazı masası, hündür pəncərələrdən asılıb, yerə qədər sallanan qalın portyerlərin rənginə uyğun klassik üslubda kreslolar, yanaşı qoyulmuş və evin sahibinin atasından qalma vintaj mebellər – sekreter, Breton stilində qayrılmış əntiq, rəngi solmuş servant-kabinet... hər şey, hər şey ahəngdar bir iş mühiti yaradırdı.

Qadın bir qədər otaqda qaldıqdan sonra üşüdüyünü hiss etdi. Otağın baş tərəfindəki sobaya yaxınlaşıb qapağını qaldırdı. “Gərək xadiməyə deyəydim, qalayaydı bunu” fikirləşıb, qapağı yerə qoydu. Bu vaxt gözü dibçək palmasına – likualaya sataşdı. Cırtdan palma solmaq üzrə idi. Ürəyində qocasını məzəmmət edib deyindi: “Niyə tapşırmırsan qulluq etsinlər?...”

Pəncərə önündə 2 kreslo arasında yerləşdirilmiş jurnal stoluna yaxınlaşıb, qrafini götürdü, palmaya su verməyə başladı. Soyuqlar düşəndə bu cırtdan ağacın suya təlabatı sönsə də, tam sulamamaq da olmazdı, məhv olardı bitki. Aparıb qrafini yerinə qoymaq istəyəndə qəfil divardan asılmış kəfkirli saat zəng çalmağa başladı. Siferblatın yuxarısındakı balaca pəncərə açılıb örtüldü və taxta ququ quşunun səsi aldı otağı başına. Qadın az qaldı əlindəki qrafini yerə salıb sındıra, ürəyi ayağının altına düşdü. Taxta quş o bəd proqnozu bir daha xatırlatdı ona. Güc-bəla ilə kresloya çöküb, bir müddət halsız oturdu, sonra şüşədəki suyun qalanını başına çəkib qalxdı. Gözləri yaşarmışdı, cibindən yaylıq çıxarıb sildi və kitab rəflərinin önünə keçdi. Çalışdı ərinin yazı masasına baxmasın. Hər dəfə baxanda əsəbiləşirdi. Orda daim elə xaos hökm sürürdü ki,... kişi qoymazdı bir adam kağız-kuğuzuna əl vura. “Mənə belə xoşdur, işiniz olmasın, səliqə-səhmanda işləyə bilmirəm” deyib xidmətçini başından edərdi hər dəfə. Stellajdakı kitablarım önünə qadının xoşladığı bir neçə fiqur, suvenirlər və relaksəedici, uzun nazik zəncirlərdən asılmış dəmir şarlar kompleksi qoyulmuşdu. Hər dəfə bura gələndə hiperkublara göz gəzdirər, tesseraktı əlinə alıb baxardı.

Kitab rəfinə sarı gedib, əlini kitablara sürtdü. Cild-cild əsərlər əsasən fəsəfə və riyaziyyatdan idi. Riyaziyyatçı alimin kitab rəflərində nələr yox idi: Qobbsun “Leviafan”ı, Platonun “Fedon”u, Aristotel “Metafizika”, Nitşe “Dəccal”, Kastaneda “Don Xuanın təlimi”, riyaziyyatçılardan Yan Stüart, Stroqats, Sinqx, riyazi biologiyanın pioneri Tompson.. Bir iri qovluq diqqətini cəlb etdi: “Dörd ölçülü fiqur – Serpinski simpleksi” yazılmışdı üstündə. Yoldaşı indi məhz bu məsələ ilə məşğul idi. “Necə də darıxdırıcıdır, ilahi...” düşünüb üzünü turşutdu. Otağı tərk etmək istəyirdi ki, hardansa iri bir kəpənək peyda oldu. Otaq çox işıqlı idi. Cam balkondan gur gün işığı düz otağın ortasına düşürdü. Kəpənək sanki bulərəkdən məhz işıq selində uçur, zərli qanadlarının gözəlliyini nümayiş etdirib diqqət çəkmək istəyirdi. İstədiyinə nail oldu. Qadın heyranlıqla onu izləyir, “hardan peyda oldu?” deyə fikirləşirdi. Kəpənək uçub qadının bayaq baxdığı qalın qovluğun üstünə qondu. Bir qədərdən sonra otağı dövrə vurub, qayıtdı və yenə həmən yerə oturdu. Üçüncü dəfə eyni hadisə təkrarlanandan sonra qadın qovluğu çıxarıb baxmaq qərarına gəldi. Çıxaranda qovluğun arasından nəsə düşdü yerə. Qaldırdı, balaca broşüra idi. “Şiatsu” yazılmışdı üstündə - yapon manual terapiya növü. Açıb baxdı, akupunktur massaj qaydalarından bəhs edirdi, içində şəkil və sxemlər də vardı.

İndiki apatik durumda kitab oxuyacaq deyildi. Kitabı etinasızcasına qaytarıb yerinə qoymaq istəyirdi ki, gözü iri qara hərflərlə yazılmış “cavanlaşma nöqtəsi” sözlərinə sataşdı. Cavanlaşma... inanmadı gözlərinə, bir də oxudu. Hə, cavanlaşma yazılmışdı. Yəni bu işə yarayar? Belə şeylərə nə qədər inanmaq olar? İndi suda boğulan kimiydi, kömək məqsədilə təklif olunan hər vasitəni sınaqdan keçirməyə hazır idi. Amma sonradan ümidlərinin puça çıxacağından qorxurdu, belə bir peşmançılığa dözə bilməzdi... Qəti qərara gəlməsə də, kitabı özü ilə götürüb otağı tərk etdi.

Bayaq kəpənəyə aludə olanda onu otaqdan necə çıxaracağını fikirləşirdi. İndi ümid qarışıq fikirlər onu çulğadığından bu qəfil qonaq heç yadına da düşmədi və onun peyda olduğu kimi qəfildən yox olduğunun da fərqinə varmadı.

Gözlədiyinin əksinə olaraq və depressiv halına baxmayaraq, kitab onda böyük maraq oyatdı. Bütün fəsilləri aramla oxudu. Tətbiq etmək istədiyi məhz cavanlaşma nöqtəsinin stimulyasiyası metodu idi. Amma bu bir neçə səhifəlik yazı onu qane etmədi. Mağazaya getdi, lazımi ədəbiyyatı əldə edib oxumağa başladı. Müəyyən biliyə sahib olandan sonra təcrübədə sınamaq qərarına gəldi. Budur, artıq hər gün eyni vaxtda təsvir olunan qayda ilə, hər iki ayaqda diz qapağının altında yerləşən bioloji aktiv nöqtənin 10 dəqiqəlik stimulyasiyası ilə məşğul idi. Dəqiq nöqtənin üzərinə düşürdümü ya yox, bunu bilmirdi, amma yaşamaq istəyi təcrübəni dayandırmamağa təhrik edirdi. Əvvəl günlər nəticə onu elə də maraqlandırmırdı, mexaniki surətdə metodu icra edirdi. Bir müddətdən sonra ürəyi bulanmağa başladı. Gündə bir neçə dəfə bu hal təkrar olunurdu. Əvvəl başa düşmədi nədəndir, sonra stimulyasiya ilə əlaqələndirməyə başladı. Bilmədi nə etsin. Bu yaxşımı idi, pismi idi? Saxlasın ya davam etsin? Bu fikirlə uğraşırdı ki, ürəkbulanmasına əzginlik, mədə və baş ağrısı, bəlğəmli öskürək də qoşuldu. “Mən deyəsən, ömrümün sonunu bu metodla bir az da irəli çəkdim” deyə düşünən qadın yoldaşına bir söz demədən aldığı kitabları bir də mütaliə etməyə başladı. Bir neçə yerdə oxşar simptonların təsvirini tapdı. Yazılana görə bu gözlənilən hal idi və qorxmağa dəyməzdi. Metod hüceyrə səviyyəsində sanatsiyaya əsaslandığı üçün illərdən bəri orqanizmdə yığılıb qalmış şlakların, zəhərli maddələrin bədəndən xaric olması ağrısız və reaksiyasız ötüşə bilməzdi. Tapdığı məlumatlar onu sakitləşdirdi, hətta bir az sevindi də. Demək, bu sadəcə “detoks” imiş, daxilindəki toksinlərin təmizlənməsi əlbəttə yaxşı idi, sadəcə dözmək lazım idi. Artıq ömrünün sonu ilə bağlı proqnoz yadından çıxmağa başlamışdı. Qida rasionunda da bir sıra dəyişikliklər etmişdi, əsasən meyvə-tərəvəzlə qidalanır, bəzən yeməyinə cücərdilmiş buğda, kəpəkli undan pəhriz fətirləri, ağartı məhsulları əlavə edir, çoxlu su içirdi, yəni məhz kitabda yazıldığı kimi. Nöqtənin massajını gündə 2 dəfəyə keçirtmişdi, səhər saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində, axşam əks tərəfə. Bir müddətdən sonra hiss etdi ki, ürəkbulanma və diskomfort onu tərk etməyə başlayır. Daha bir neçə həftədən sonra illər boyu ona əziyyət verən artrit ağrıları səngidi, qaraciyərdəki ağırlıq yoxa çıxdı, dərindən nəfəs alarkən sinəsində hiss etdiyi yanğı tərk etdi onu. Sevincindən bilmirdi nə etsin... deməli, düzgün yolda idi. Öz orqanizmini sanki indi tanımağa başlamışdı, hər gün güzgü qarşısında durub, öz bədəni ilə, orqanları ilə sanki onunku deyilmişlər kimi “söhbət edirdi”. Metoddan çox razı idi, əldə etdiyi nailiyyəti kimləsə bölüşmək istəyirdi. Amma kimlə? Yoldaşı onun vəziyyətindəki dəyişikliklə o qədər də maraqlanmırdı. Onu qadının depressiyadan çıxıb, əvvəlki tövrünə dönməsi faktı qane edirdi. Nə olub, nədəndir və s. kimi suallar verib xanımınin sevincinə şərik olmurdu. Əsas o idi ki, evdə sakitlik bərqərar olmuşdu, qadın daha ağlamırdı və o rahatca öz kabinetinə çəkilib işləyə bilirdi.

Xanım ərinin bu etinasızlığına əhəmiyyət verməyib, akupunktur metodu üçün ixtisasçı axtarmağa başladı və tapdı. İndi evlərindən kifayət qədər uzaqda, şəhərin mərkəzində yerləşən Şərq təbabəti müalicə üsulları klinikasına gedir və həmən o aktiv nöqtələri əllə deyil, akupunktura iynələri ilə stimulə edirdi. Klinikanın nəzdindəki aptekdən qızıl suyuna salınmış iynələr də almışdı və hər dəfə seansa gedəndə öz iynələrini aparırdı.

Bir neçə ay keçdi. Qadının sağlamlığı ilə bağlı elə bir problemi qalmamışdı artıq. Hətta ildə iki dəfə vacib qaydada stenokardiya ilə əlaqədar qəbul etdiyi ürək müalicə kurslarını da dayandırmışdı. Ümumi durumu orta yaş həddindəki sağlam insanınki kimi idi, nə az, nə çox. Nöqtə stimulyasiyasını əvvəlki intensivlikdə olmasa da, davam etdirirdi. Hələ üzü, dərisinin rəngi, saçları... burada da böyük dəyişiklik gözə çarpırdı. İkinci buxağı yoxa çıxmış, saçı qalınlamış, dərisi təravətlənmişdi. Gözlərinin də nuru qayıtmışdı deyə yenə əvvəllərdə olduğu kimi toxumaqla məşğul idi. Bütün toxuduqlarının üstünə yapon və çin miflərinin çox sevdiyi personajını – uçan əjdahanı həkk edirdi.

Beləcə vaxt ötür, kişi təbii qayda ilə qocalır, qadın cavanlaşırdı. Sağlamlaşma və cavanlaşma prosesi ilə bahəm həyatında bir problem yaranmışdı: qonşular. Qadında göz görəsi gedən dəyişiklikləri qonşular heç cür başa düşə bilmir, heç nə ilə izahını tapa bilmir və güc verirdilər qeybətə. Onu görən kimi bir-birinin qulağına nəsə pıçıldamağa başlayırdılar. O isə tətbiq etdiyi metodla bağlı heç kəsə hesabat vermək niyyətində deyildi. Sadəcə diqqəti cəlb etməmək üçün bacardıqca sadə geyinir, saçlarını yüngül yaylıq ya papaq altında gizlədir, iri qara eynək taxırdı. Bir də çalışırdı evdən yoldaşı ilə birlikdə çıxmasınlar.

... Qoca tez-tez qəbiristanlığa getməyə başlamışdı. Dediyinə görə orda uyuyan ata-anasını ziyarət edirmiş. Gedib onların məzarı önündə saatlarla durar, qayıdanda da bir vaxtlar qarısı ilə gəzdiyi xiyabana baş çəkər, dayanıb göldə üzən quşlara tamaşa edərdi. Bir şey müşahidə etmişdi ki, göldəki qara qu quşlarının sayı sanki bir qədər azalmış, əvəzində ağ qu quşları peyda olmuşdu. Onları əvvəllər heç görməmişdi burada, çox gözəl və zərif idilər. Evə döndüyündə isə tələsik kabinetinə keçib, şam yeməyini də ora gətizdirər, bir də gecə yarıdan ötmüş oradan çıxardı. Evin gündəlik qayğıları ilə demək olar heç maraqlanmırdı da. Xanımı ilə arasında yaranmış soyuqluq dərinləşib artmaqda idi.

Bir dəfə hollda onunla üz-üzə gəldi. Qadın nəzərlərini qaçırıb yanından sivişib getmək istədi. O isə çoxdan bəri hazırladığı mətləbi açmaq üçün əlverişli fürsəti qaçırmaq istəmədi. Xanımının əlindən yapışıb divana əyləşdirdi, özü də yanında oturdu.

- De mənə görüm, sən nəylə məşğulsan?

- Başa düşmədim, əzizim.

- Nələr baş verir?

- Nə olub ki? – gözlərini döydü.

- Mənimlə oynamaq lazım deyil, özün hər şeyi çox gözəl başa düşürsən.

- ...

- Mən səndə gedən bu qəribə dəyişikliyin səbəbini bilmək istəyirəm.

- Nə dəyişiklik gedib axı, əzizim? Mən sadəcə qədim yapon müalicə üsullarına uyğun orqanizmimin sağlamlaşdırılması ilə məşğulam. Sən mənim 4 ildən sonra ölməyimi istəyirdin?

- Sağlamlaşdırma bir şey, bu cür tanınmaz şəklə düşmək başqa şey.

- Mən neyləyə bilərəm axı? Bu, metodun qəribəliyidir. (ürəyində “üstünlüyüdür” fikirləşdi)

- Çox qəribə və çox güman ki, təhlükəli metoddur. Arzuolunmaz nəticələrə gətirə bilər.

Qadın onun qısqanclığını çoxdan sezmişdi, sadəcə üzə vurmurdu. İndi də bu həssas mövzuya toxunmaq istəməzdi heç..

- Bilirsən, əzizim, Doğu ölkələrinin mədəniyyəti ilə bağlı hər nə varsa, mənə çox doğma və əzizdir. Onların dini, fəlsəfəsi, həyat tərzi, dünyaya baxışları, hətta geyim və mətbəxləri... – sonuncu sözü deyəndə kəkələdi. Yoldaşı evdə olmayanda şəhərin o biri başındakı çin restoranına gedib, siçan və qurbağa filesindən müxtəlif ekzotik təamlar sifariş etdiyi yadına düşdü.

- Sən istədiyin şeylə maraqlanmaqda azadsan, təbii. Məni sənin görünüşündəki bu anormal dəyişiklik narahat edir.

Qadın onun sözlərinə məhəl qoymadan davam etdi:

- Mənə elə gəlir, əvvəlki inkarnasiyalarda məhz bu ölkələrdə doğulmuşam, yoxsa onlar mənə bu qədər yaxın olmazdı. Mən o yerlərlə ruhi-energetik bağlılıq hiss edirəm.

Kişi qəti şəkildə onun sözünü kəsdi.

- İstəyirəm mənim bir xahişimi yerinə yetirəsən. Və onu yerinə yetirəcəyin barədə mənə söz verəsən.

Qadını təlaşqarışıq maraq bürüdü.

- Nə etməliyəm ki?

- Söz ver ki, o axmaq metoddan əl çəkəcəksən. Bir də stimulyasiya ilə məşğul olmayacaqsan.

Qalxıb çıxıb getmək istədi. Qoca onun əlindən möhkəmcə yapışıb inad etdi:

- Söz ver mənə!

- ...

- Söz ver!

- Sən istəyirsən mən ölüm...hə, elədir, ölməyimi istəyirsən – divana çöküb acı-acı ağlamağa başladı.

- Ölməyəcəksən! Heç nə olmayacaq sənə! Lənət olsun səninlə göl sahilinə getdiyim günə! - əsəbi halda var-gəl etməyə başladı – Mən səninçün psixoloq taparam, yaxşı bir psixoloq..., yanına gedərsən, sənə kömək edər. Səndə qerontofobiya və tanatofobiya görürəm, qocalıqdan və ölümdən qorxursan. Bu qorxudan azad olmalısan, professional məsləhətinə ehtiyacın var sənin.

Əslində psixoloq köməyinə ehtiyacı olan özü idi. Əsəbləri tam pozulmuşdu. Sevdiyi işi ilə başını qatmasaydı lap dəli olardı. Əvvəlki o sakit güzəranının həsrəti ilə yenə kabinetinə çəkildi..

Səhəri gün xanımı gəzmək bəhanəsi ilə çıxıb gedən kimi evi axtarmağa başladı. Əlinə keçən bütün tikiş iynələrini, şprisləri, hətta toxucu millərini də toplayıb zibil qabına tulladı. Nə qədər axtarsa da qızıl akupunktura iynələrini tapa bilmədi, onları etibarlı yerdə gizlətmişdilər.

Xanımsa təklikdə bir xeyli düşündü. Sevimli məşğuliyyətindən əl çəksin ya yox?... Nəhayət, stimulyasiyanı saxlayıb, əldə etdiyi nəticənin itib-itməyəcəyini yoxlamaq qərarına gəldi.

Beləcə bir neçə ay daha keçdi. Terapiyanın dayandırılmasına baxmayaraq, sağlamlaşma-cavanlaşma vüsət alıb tam sürətlə irəliləməkdə idi. Əvvəllər böyük maraq və həzzlə əksini seyr etdiyi güzgüyə daha baxa bilmirdi. O qədər gözəlləşmişdi ki.... gənclik ehtirası da, bir vaxtlar kəsilmiş fizioloji sikl də bərpa olunmuşdu və bu hal onda təşvişqarışıq heyrət doğurmuşdu. “Bunun axırı necə olacaq görəsən? Proses nə vaxtsa kəsiləcək ya elə belə də davam edəcək? Nə vaxta qədər? Haraya qədər? – son vaxtlar özünə belə sualları tez-tez verir və hər dəfə də çox pərişan olurdu. Anlayırdı ki, orqanizmdə hansısa mexanizm işə düşüb və indi heç nə ilə onu saxlamaq olmaz. Bir gün həkimə getməyi qərara aldı. Axtarıb bir ND (naturopat-doktor, nutritsevt) tapdı.Düşündüyü qədər bu məsələ (orqanizmin cavanlaşdırılması, detoks və s.) onun sahəsi idi. Nutritsioloq onu böyük maraqla dinləyib işin nə yerdə olduğunu belə izah etdi: insan yaşlaşdıqca bədəndə bir sıra toksiki maddələr yığılır. Lipofustini (qocalıq piqmenti) onlardan biri kimi göstərmək olar. Və toksinlərin olduğu mühitdə hüceyrə daxilində bədxassəli proseslər baş verir, letal genlər işə düşür. Müxtəlif xəstəliklərin əmələ gəlməsi, hüceyrə apoptozu*** , qocalma bununla əlaqədardır. Yaşlaşmış biosistemdə cavan orqanizmin metabolik xüsusiyyətləri yaradılanda bu qisim letal genlər işləyə bilmir, xəstəliyin qarşısı alınır, qocalıq çox illər geri atılır. Kobud şəkildə orqanizmi aldatmaq kimi bir şey.

Bir məsələ vardı ki, qadının durumunda baş verənlər tək bircə sağlamlaşma deyildi. Böyük sürətlə geriyə sışrayışlar edirdi, özü də bu iş yaddaşındakı əvvəlki informasiyanın saxlanılmasl ilə aparılırdı. Məsələnin mümkün mexanizmini pasientə başa salan həkim kontramotsiya**** ilə qarşılaşdıqlarına eyham etdi. Amma bununla bağlı nə etmək lazım olduğunu anlatmadı. Daha doğrusu dedi ki, heç nə ilə kömək edə bilməyəcək. Həkimlik praktikasında ilk dəfə rastlaşdığı haldır. Görünməmiş bir şey. Dünya praktikasında belə bir durumla yəqin ki, heç kim qarşılaşmayıb. Sonda ondan bu barədə məqalə yazmaq üçün icazə almaq istədi, anonimliyi təmin edəcəkdi. Məqalə böyük rezonans yaradacaqdı, sensasiya doğuracaqdı, hamı, hər kəs bu barədə danışacaqdı, mətbuat, TV, radiodalğalar ancaq bu xəbəri yayımlayacaq, evlərdə, məclislərdə, yığıncaqlarda əsas mövzu olacaqdı.

Həkim nitqini bitirib ondan cavab gözlədi. Pasient üzünü turşudub iniltiylə “yox” dedi, “lazım deyil..”

Evə qayıtdı, yenə başladı dərdə-qəmə batmağa. İçini ovan depressiyası qayıdırdı, sadəcə o vaxt qocalıqdan və ölümdən qorxurdu, indi isə səbəb əvvəlkinin tam əksinə dəyişmişdi.

Bütün baş verənləri əlbəttə qoca da müşahidə edirdi və nə edəcəyini bilmirdi. Bir gün səhər ertə növbəti yuxusuz gecədən sonra yatağının içində xanımına tərəf çevrilib, diqqətlə onu seyr etməyə başladı. Baxdıqca az qalırdı huşunu itirsin. Yanında cavan, gözəl bir qız uzanmışdı. Əlbəttə, onun çevrilməsini görürdü, amma hər gün gözünün qabağında baş verən dəyişikliyi əvvəlki vəziyyətlə müqayisə etməmişdi heç vaxt. Dəhşətə gəldi, öz-özünə “şeytan əməlidi” pıçıldayıb hövlnak yataqdan durdu. Nə edəcəkdilər, bundan sonra həyatları necə olacaqdı?.. Üstündə uçan əjdaha təsviri olan ipək yapon xalatını çiyninə atıb otaqdan çıxdı. Kabinetə yönəldi, ora girib qapını bağlayacaq, düşünəcəkdi.

... düşündü.. və tapdı. İlk əvvəl kimsənin onları tanımadığı yerə köçməli idilər, qonşuların gözündən yayınmaqdan təngə gəlmişdi.

Çox keçmədi ki, qərar yerinə yetirildi. Köçdülər. Əvvəlkinə nisbətən bir qədər kiçik olan ikimərtəbəli ev aldılar. Burda da alt qatda özü üçün xudmani bir kabinet düzəltdi, kitablarını ora yerləşdirdi. Bu evin bir üstünlüyü ondaydı ki, xiyabana və gölə yaxın yerləşirdi.

Təzə yerdə qonşular arasında münasibət kifayət qədər soyuq idi. Ya onları tanımadıqlarına görə baş qoşmurdular... hər halda burada daha sakit idilər. Qocanı müəyyən qədər məyus və narahat edən tək bircə nyuans paralel küçədəki evlərdən birində yaşayan gənc, yaraşıqlı rejissor idi. Onu dəfələrlə evlərinin qabağındakı kitab köşkünün yanında, küçə fənərinə söykənib siqaret çəkən görmüşdü. Qocanın ürəyi sancmışdı.

Növbəti dəfə cavan qonşunu evinin qənşərində görən qoca ona çəpəki bir nəzər fırladıb bikef halda evinə gəldi. Arvadının harada olması ilə heç maraqlanmadı da. Xadimənin “nahar edəcəksinizmi?” sualına yox cavabı verdi. Kabinetə keçib qapını kilidlədi. Ona bir nəfərin telefon nömrəsini vermişdilər. Maq idimi, psixoterapevt idimi ya manual terapiya mütəxəssisi – bəlli deyidi. Amma dietologiya, fiziologiya, biologiya və bir sıra predmetlərdən hali olduğu üçün qoca başına gələnlərlə bağlı müəyyən informasiyaya yiyələnmək niyyətində idi. Telefon dəstəyini qaldırsa da gərgin olduğundan danışa bilməyəcəyini anlayıb yerinə qoydu. Durub divardan asılmış şəkillərin – elitar incəsənət nümunələrinin önünə keçdi. Hədsiz dərəcədə bəyəndiyi məşhur qrafik, litoqrafiya və qravüra ustası Eşerin əsərləri idi. Plastik paradokslara həssas olan rəssam ideyalarını riyazi məsələlərdən götürürdü. Şəkilləri seyr edərkən Eşerin sözləri yadına düşdü: “dəqiq elmlərdən başım çıxmasa da mənə bəzən elə gəlir, riyaziyyata daha yaxlnam, nəinki rəssamlığa”.

Budur, onun 3 ən gözəl əsəri: “Nisbilik”, “Şəlalə” və “Reptililər”. Onu rəssamın əsərlərində ən çox məşğul edən metamorfoz idi. Canlının cansıza, quşların balığa, müstəvinin fəza fiquruna keçməsi və əksinə çevrilmə.

Əllərini arxasında daraqlayıb şəkilləri seyr edirdi, bura nə üçün gəldiyini tam unutmuşdu. Birdən gəlişinin səbəbini xatırladı və stola yaxınlaşıb kresloya oturdu. “Çevrilmə, çevrilmə....” Beynində dolaşan tək bircə bu idi. Xanımı yadına düşdü. Quşun “falına” görə 4 illik ömrü qalmışdı. O müddətin demək olar yarısı getmişdi. “Ax, kaş o qalan müddət də tez başa gələydi....” deyə düşündü və elə həmən an utandı öz bəd niyyətindən. Gözü masanın üstündəki “Möbius lenti və sonsuzluq” qovluğuna sataşdı. Qovluğu açıb vərəqlərin arasından xoşladığı fantastik hekayəni tapdı. Deyçin hekayəsi idi, “Möbius lenti” adlanırdı. Boston metrosunda yeni xəttlər işə salınır və onlar o qədər dolaşıq olur ki, həmən bu lentə çevrilir və onlarla hərəkət edən qatarların itməsinə səbəb olur, eynən Bermud üçbucağı kimi. Yəni qatarlar içindəki sərnişinlərlə birlikdə başqa ölçülü fəzaya düşüb, bizim görüş bucağımızdan itir.

Kağızları əlində səhmanlayıb yenidən qovluğa qoydu. Özünü ələ alıb, dəstəyi götürdü və nömrəni yığdı.

Telefon zəngi onu fikirlərindən ayırdı. Qucağındakı pişiyi pledin üstünə qoyub telefona yaxınlaşdı.

- Bəli, eşidirəm.

- Xanım, sizlə danışan rejissor B-dır. Salam.

- Salam.

- Yəqin ki, təəccübləndiniz. Mən sizin qonşuluğunuzda yaşayıram. Bəlkə də məni görməmisiniz ya görüb fikir verməmisiniz. Amma mən neçə gündür sizə diqqət yetirirəm. Telefon nömrənizi hardan tapdığım qoyun sirr qalsın. Xanım, sizə işgüzar bir təklifim var.

- ....n-n-nə təklif?

- Siz çox xoşuma gəlirsiz. Bizim kinokompaniya yapon motivləri əsasında mistik bir film çəkməyə hazırlaşır. Filmin sınaq adı “Metamorfoz”dur, olduqca maraqlı süjeti ona böyük uğur vəd edir. Oradakı əsas rollardan birinə çəkilmək üçün sizi təklif etmək istərdim. Kastinqi keçə bilsəz, ekran ulduzuna çevrilmək şansınız var.

- .... hm .... ee ... maraqlı təklifdir .... amma yəqin ki, yox deməli olacağam. Mən aktrisa deyiləm ... bu sahədə .... eee .. səriştəm də yoxdur... bacarmaram..

- Bacararsız. Siz gəlin kastinqə. Çəkiliş üçün kinofilmlərə həmişə peşəkar aktyorlar dəvət olunmur ki.... Mən o rolda məhz sizi görürəm və hardasa bir əminlik var məndə, iştirak etsəz keçəcəksiz.

- Yox. Bağışlayın..., mənlik deyil.

- Niyə axı? Sizə bəyəm hər gün kinoya çəkilmək təklifi olunur?

- Yox, əlbəttə ki, yox..

- Bəs onda niyə rədd edirsiz? Siz bir az özünüzə arxayın olsaz, əminəm ki, seçiləcək və rolun da öhdəsindən gələcəksiz. İnanın, o qədər çəkici süjeti var ki.... böyük tamaşaçı marağına səbəb olacaq.

- Sağ olun təklifə görə. Amma yenə yox deyirəm, mənlik deyil...

- Bəlkə atanızdan ehtiyat edirsiz? Mən görmüşəm atanızı. Çox zəhmli adama oxşayır.

- Atamı?? – bir anlıq duruxdu. İllər öncə dünyasını dəyişmiş atası durdu gözləri önündə.

- Hə, məni bağışlayın, amma yaman qaşqabaqlı adamdır.

- ...

- Siz heç narahat olmayın. Onunla danışıb razı sala bilərəm. Təki siz hə deyin.

Özünü o yerə qoymasa da ərinin ata əvəzi görünməsi ağrıtdı ürəyini. Tələsik sağollaşıb pərişan halda dəstəyi qoydu.

Qocanın parapsixoloq/dietoloq/psixoterapevt ilə telefon danışığından belə məlum oldu ki, onun yoldaşında fizioloji planda fasiləsiz kontramotsiya gedir. Yəni kişi normal qaydada keçmişdən gələcəyə gedir, qadın əksinə. Aktiv nöqtələrin stimulyasiyasını dayandırsa da prosesi söndürmək artıq mümkün deyil. Elə belə də davam edəcəkdi. “Nə vaxtya qədər?” sualına cavab alınmadı.

Telefon dəstəyini qoyandan sonra həmən suala özü cavab tapmağa çalışmışdı. O yox ola bilərdimi? Əlbəttə bilərdi. Məntiqə qətiyyən uyğun olmasa da, baş verə bilərdi bu, yəni itmə, yoxa çıxma. Bizim üçölçülü dünyanı tərk edib, başqa ölçülü fəzaya keçə bilərdi..

... Beynində güclü spazm hiss edib, düşünməyə xitam verdi. Siqaret yandırıb göl sahilinə yollandı. Orda isə vəziyyət belə idi: Ağ və qara qu quşlarının sayı bərabərləşmişdi..

Bir müddət keçdi. Artıq evə qayıdanda qapını təxminən 9- 10 yaşlı qız uşağı açırdı. Qoca da onun başını sığallayıb, cibindən çıxartdığı şokolada qonaq edirdi. Beləcə, günlər ötürdü. Daha heç kəsdən utanmır, xəcalət çəkmir, qaçmırdılar. Ümumiyyətlə, haqlarında kimin nə fikirləşdiyi veclərinə deyildi. Əvvəllər bir yerdə çıxmağa cürət etməyən cütlük indi tez-tez xiyabana gedir, göldə üzən quşlara tamaşa edirdi. Ağ qu quşlarının sayı durmadan artırdı.

Onlar bir az vecsiz, bir az da şən görünürdülər. Kişini ovudan bir tək o idi ki, qadın “cavanlaşsa” da yaddaşı cavanlaşmırdı, yəni ona xilaf çıxmırdı, keçmişləri xatırlayırdı.

Bir dəfə hər ikisini pərt edən hadisə baş verdi. Xiyabanda əl-ələ tutub gəzişəndə uzaq qonşuları rejissorla qarşılaşdılar. Yanındakı qıza aşiq kimi görünürdü. Hərdənbir qulağına nəsə pıçıldayır, ğülüşürdülər. Onların bərabərinə çatanda qız səsləndi:

- Oy, nə qəşəng uşaqdır, lap balaca mələk kimi. Yəqin nəvəsidir.

- Ola bilər – dedi oğlan və onlar ötüb keçəndən sonra dönüb arxalarınca baxdı. Uşağın üzü tanış gəlmişdi ona..

Daha bir neçə ay ötdü. Axşam gəzintiləri davam edirdi. Qoca müəyyən qədər sakitləşmişdi, onda nevroz törətmiş “sonra nə olacaq?” sualını artıq vermirdi özünə. Uşaq arabasında oturmuş körpənin diqqətini göldə üzən ağappaq qu quşlarına (qaralar artıq nəzərə çarpmırdı) cəlb edib, asta səslə nəsə danışırdı. Uşağın yaşı ilə heç cür uyuşmayan ağıllı və sərrast baxışları görəni mat qoyurdu. Bir dəfə hətta budaqlar arasında vurnuxan ququ quşunu da gördülər. Qoca acı istehza ilə soruşdu:

- Hə, quşcuğaz, de görək nə qədər qalıb vaxta?

Gözlədilər, quşdan səs gəlmədi. Dörd ilin tamamı idi....

Evinə qayıdırdı. Tənha idi. Sonsuzluğa inanırdı.

Eşerin şəkillərini divardan açıb dostlarına paylamışdı. Bir vaxtlar böyük həyəcanla Amfipterus (uçan əjdaha) haqda oxuduğu kitabı yandırmışdı.

Qu və ququ quşlarını, kəpənəkləri, qanadlı əjdahaları, ümumiyyətlə, uçan hər nə varsa, görməyə gözü yox idi.

Gölün suyu qurumuşdu.

Vəssalam, qalan hər şey yaxşı idi.

-------------------------------------

* İndidən keçmişə doğru yaşayan kəs.

** Xaotik sistemə lingsayağı cüzi təsir gələcəkdə istənilən zaman və məkan hüdudlarında idarəolunmaz proseslərə gətirir.

*** hüceyrə ölümü

**** Kontramotsiya – zamanın əksinə hərəkət. Termin ilk dəfə fantast yazıçılar – Struqatski qardaşları tərəfindən təklif olunmuşdu.

Ədəbiyyat

Kontramot*

Uyğun Məqalələr

Svetlana Aleksieviçin Nobel nitqi sərt oldu (Tam mətni)

Viktor Pelevinin əsərlərindən parçalar

"Dünənin dünyası" - intihar məktubu